BARTELS, Derk

Derk Bartels

leidend functionaris van de SDAP in Groningen, is geboren te Anreep (gemeente Assen) op 29 juli 1883 en overleden te Hattem op 30 april 1937. Hij was de zoon van Jan Bartels, landbouwer, en Jantien Hekman. Op 26 januari 1906 trad hij in het huwelijk met Wibbechien Bakker, dienstmeid, met wie hij drie dochters en een zoon kreeg.

Na de lagere school met de bijbel bezocht te hebben werd Bartels smidsleerling en vervolgens was hij als bankwerker werkzaam te Uithuizen. Hier werd hij voorzitter van een plaatselijke werkliedenvereniging en trad hij omstreeks 1904 ook tot de SDAP toe. Vanuit zijn woning werd de partijorganisatie op het Hogeland van Groningen moeizaam opgebouwd. In 1911 werd hij hier tot lid van de gemeenteraad gekozen. In 1916 werd hij ook lid van de Provinciale Staten en in 1918 viel op hem de keuze voor een nieuwe gewestelijke secretaris en propagandist van de partij als opvolger van E. Rugge. Hij vestigde zich daarop in Groningen, waar hij lid van de gemeenteraad werd. Ook aan andersdenkenden boezemde hij een dusdanig vertrouwen in dat hij in 1926 als eerste socialist in deze provincie werd benoemd tot burgemeester (van de gemeente Hoogezand). Hij was ook fractievoorzitter van de SDAP in de Provinciale Staten en lid van de partijraad.

'Een flinke vent, maar nog wel een boertje' vond Vliegen van hem bij kennismaking in 1918. Het boertje werd echter 'een waardig magistraat' door eigen arbeid en studie. Hoewel Bartels geen grote oratorische gaven bezat, genoot zijn oordeel, dat op ernstig nadenken berustte, in ruime kring groot gezag. Zijn onverwacht heengaan op nog slechts drieënvijftigjarige leeftijd werd dan ook algemeen betreurd.

Publicaties: 

De financieele verhouding tusschen het rijk en de gemeenten (Amsterdam 1930); 'J.H.A. Schaper 1868-1934' in: Groningsche Volksalmanak, 1935.

Literatuur: 

L.H. Mansholt in: De Socialistische Gids, 1937, 285-286; Vliegen, Kracht III, 83-85.; B. van Houten, Tussen paternalisme en zelfstandigheid. Socialisme en arbeidersbeweging op het Hogeland 1885-1922 (Groningen 1985); P. Hoekman, J. Houkes, O. Knottnerus (red.), Een eeuw socialisme en arbeidersbeweging in Groningen 1885-1985 (Groningen 1986)

Portret: 

D. Bartels, 1926, uit: Vliegen, Kracht III, t.o. 80

Handtekening: 

Geboorteakte van Bartels dd. 26 februari 1908. Reg. 1908, akte 24, datum akte 27 februari 1908; akteplaats Uithuizen. Als vader.

Auteur: 
Albert F. Mellink
Oorspronkelijk gepubliceerd in: 
BWSA 1 (1986), p. 14-15
Laatst gewijzigd: 

22-05-2002