Krakend respectabel
In: Kleio, tijdschrift van de docenten geschiedenis en staatsinrichting in Nederland, nr 7 oktober-november 2000
Door Hans Moors

Het is de eenentwintigste eeuw. De tijd van het jaloers worden is aangebroken. Veel kraakpanden die in de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw in traag verval leken te raken, zijn nu vaak mooi gerenoveerde koopwoningen in gewilde vooroorlogse buurten. De voormalige bewoners zijn soms gebleven – met yups en hipo’s als buren.

Voor het gevoel lijkt de kraakbeweging zo verbonden met een specifieke periode in de naoorlogse geschiedenis: de jaren van het ‘provotariaat’, de ‘Kritiese Universiteit’ van Amsterdam, het ‘sloopalarm’, de Nieuwmarktrellen, ‘AAP’, ‘LOK’, ‘SOK’, de barricades en stoeptegels van 1980, Suske en Wiske en De Keizerkraker, de AntiKernenergieBeweging, antifascismecomités, punk, hardcore, Onkruit, RARA, stadsvernieuwingsbeleid, HAT-eenheden – het weliswaar dat sinds het midden van de jaren tachtig minder sprekend is geworden, maar een geschiedenis ook die het heden en de toekomst raakt. Want de kraakbeweging bestaat nog steeds en de baaierd van ideeën die haar destijds hebben gevoed zijn deels gerealiseerd, deels gemeengoed, deels respectabel geworden. En zijn gelukkig deels ook idealen gebleven.

De socioloog en filosoof Eric Duivenvoorden heeft een heel mooi boek over deze geschiedenis geschreven. Per hoofdstuk behandelt hij fasen in de ontwikkeling van de kraakbeweging; met name in Amsterdam, hoewel de woelingen in andere Nederlandse steden eveneens aan de orde komen. Duivenvoorden slaagt erin deze geschiedenis herkenbaar te maken, te laten leven. Het boek staat vol verhalen, zonder in anekdotiek te vervallen. Divers bronnenmateriaal – schrifturen, interviews, film- en beelmateriaal – is gebruikt om de kraakbeweging te objectiveren, te plaatsen. Misschien ook om haar te omarmen, maar de passie waarmee het boek is geschreven geeft beet aan ‘de tandeloze tijd’. Is dat niet iets om jaloers op te zijn?

(E. Duivenvoorden, Een voet tussen de deur. Geschiedenis van de kraakbeweging 1964-1999 (De Arbeiderspers, Amsterdam/Antwerpen 2000) 370 blz., FL 39,90.)